Republika Zarzecza – najciekawsza dzielnica Wilna

Wilno to nie tylko urokliwe kamieniczki, monumentalne bazyliki, strzeliste kościoły czy rozległe place. To nie tylko podstawowe atrakcje jakie oferuje nam kolejna europejska stolica. Miasto ma do zaoferowania również swoją drugą, alternatywną twarz. Choć może nie jest to dość precyzyjne określenie, bo nie mówimy już o Litwie. Ta alternatywna twarz to inne państwo. To Republika Zarzecza.

REPUBLIKA ZARZECZA

Užupis – państwo w państwie, wielkości pomniejszej dzielnicy. Usytuowane w zakolu Wilejki, rzut beretem od wileńskiej starówki, Zarzecze broni swojej odrębności, co uwidacznia się prawie na każdym kroku. Opanowane przez artystów, w drugiej połowie lat 90. XX wieku rozkwitło jako ostoja nowatorstwa i nonkonformizmu. Tutaj co rusz można natknąć się na dzieła ulicznych artystów, oryginalne rzeźby, awangardowe obrazy i galerie sztuki. W 1997 r. Republika Zarzecza proklamowała swoją niepodległość i jak każde szanujące się, suwerenne państwo posiada swoją konstytucję, prezydenta, premiera, ministrów, wojsko, walutę, hymn i godło. Przybyłych obowiązuje kontrola graniczna i jako, że republika nie należy do UE koniecznym jest wylegitymowanie się paszportem. Na szczęście procedura ta jest stosowana jedynie w dniu proklamowania niepodległości Užupis, czyli… pierwszego kwietnia.

DOWCIP MIESZKAŃCÓW

Tak, data ta zdecydowanie nie jest przypadkowa. Świadczy o tym dodatkowo kilka drobnych elementów, które poskładane do kupy wyjaśniają jak doszło w tak łatwy sposób do bezkrwawego powstania nowego państwa w sercu europejskiej stolicy. Po pierwsze, posiedzenia rządu republiki odbywają się w miejscowej knajpce. Po drugie, podstawowe dwa resorty to ministerstwo propagandy oraz ministerstwo przesiedleń. A po trzecie, podstawowy akt prawodawczy składa się z 38 punktów, z których pierwsze 3 brzmią:

1. Człowiek ma prawo mieszkać obok Wilenki, a Wilenka płynąć obok człowieka.
2. Człowiek ma prawo do gorącej wody, ogrzewania w zimie i do dachu z dachówki.
3. Człowiek ma prawo umrzeć, lecz nie jest to jego obowiązkiem.

Co ciekawe, mimo iż powstanie republiki to jawny żart zamieszkującej ją bohemy, niepodległościowa deklaracja Zarzecza wzbudziła pewne obawy władz Wilna. Nie wyrażono zgody na wywieszenie przed Mostem Zarzecznym tablicy witającej w Republice Zarzecza. Dopiero kolejny wniosek twórców fantazyjnej konstytucji został zaakceptowany przez lokalne władze, a to dzięki wprowadzeniu w nim pewnej modyfikacji, która o dziwo nie wzbudziła już poczucia zagrożenia. Do dziś na głównym moście prowadzącym do Zarzecza znajduje się tablica informująca o przekroczeniu granicy państwa z napisem „Užupio Res Publika”.

HISTORIA REPUBLIKI ZARZECZA

Sama historia tej wileńskiej dzielnicy jest nieciekawa. Niegdysiejsze biedne przedmieście Wilna popadło w całkowitą ruinę po II wojnie światowej. Republika Zarzecza stała się miejscem dla bezdomnych i drobnych przestępców. Swój rozkwit zawdzięcza napływowi artystów, którzy chętnie wynajmowali lokum płacąc niski czynsz. Dzięki temu bardzo szybko dzielnica odżyła i zaczęła ekspresowo przemieniać się w centrum miejskiej sztuki, awangardy, realizowania odważnych, a przy tym interesujących projektów.

Dzisiejsze Zarzecze to miejsce kultowe, zdecydowanie warte odwiedzenia. Nawet osoby niezainteresowane sztuką znajdą tu z pewnością coś, co przykuje ich oko na trochę dłużej. Pierwszym takim wabikiem jest symbol Zarzecza, czyli syrenka odpoczywająca nad Wilenką. Idąc wzdłuż rzeki nietrudno pominąć huśtawkę na jej środku, drogowskaz wskazujący inne alternatywne państwa, pomnik Jezusa Chrystusa Backpackera czy charakterystyczny zniszczony fortepian.

KONSTYTUCJA REPUBLIKI ZARZECZA

Najbardziej godna uwagi jest ściana pełna tablic z całą treścią užupijskiej konstytucji, dostępnej także w języku polskim. Znajduje się ona przy ulicy Paupio odchodzącej od głównego placu Zarzecza, na środku którego znajduje się pomnik z rzeźbą Anioła. Treść konstytucji jest naprawdę fantastyczna i prawdopodobnie zaciekawi każdego przechodnia. Zresztą sami popatrzcie na te punkty:

9. Człowiek ma prawo do leniuchowania lub nicnierobienia.
…
12. Pies ma prawo być psem.
…
24. Człowiek ma prawo nic nie rozumieć.
…
37. Człowiek ma prawo nie mieć żadnych praw.

Takich najwyższych w hierarchii praw jest 38! Świetne, prawda?

Podsumowując, Zarzecze jest według nas zdecydowanie jednym z najciekawszych miejsc Wilna. Wyjątkowym i niespotykanym. Polecamy wybrać się tam przy okazji wizyty w stolicy Litwy i przekonać się na własne oczy o niepowtarzalności tej alternatywnej dzielnicy.