Warmia jesienią – atrakcje Olsztyna, których nie możesz przegapić!

Tegoroczna jesień rozpoczęła się dla nas wyjątkowo przyjemnie. Zaraz po odkryciu urokliwych Mazur Garbatych, o których możecie przeczytać w naszym poprzednim wpisie, pojechaliśmy na Warmię. Celem naszej wizyty była stolica województwa warmińsko-mazurskiego. Liczne atrakcje Olsztyna wypełniły po brzegi drugą część naszego urlopu. Jest to świetne miasto, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Wygląda też jak rewelacyjne miasto do życia, ale my siłą rzeczy poznaliśmy je jedynie od strony turystycznej. Sprawdźcie jakich atrakcji nie możecie pominąć planując zwiedzanie Olsztyna.

Miejskie atrakcje Olsztyna

Atrakcje Olsztyna można podzielić na trzy kategorie:

• Typowo miejskie – zabytki, muzea, rynek i jego zabudowa.
• Naturalne – jeziora, parki, lasy, rzeki.
• Gastronomiczne – już nie wyobrażamy sobie poznawania nowych miejsc bez skosztowania lokalnych przysmaków. Podróżując hołdujemy zasadzie „przez żołądek do serca”. 😛

Spacer po Starym Mieście

Poznawanie miasta rozpoczęliśmy od długiego spaceru po jego historycznym centrum. Dzięki temu, że towarzyszyła nam Pani przewodnik mogliśmy lepiej zrozumieć historię miasta i dostrzec o wiele więcej szczegółów, które normalnie by nam umknęły. Z tego miejsca serdecznie pozdrawiamy Panią Martę i dziękujemy za ten edukacyjny spacer po centrum Olsztyna!

Zwiedzanie rozpoczęliśmy u historycznych bram miasta, a konkretnie przy jedynej zachowanej do dzisiejszych czasów Wysokiej Bramie. Wykonana z czerwonej cegły w stylu gotyckim, przyciąga oko każdego przechodnia. Ponoć przechodząc przez bramę należy pomyśleć życzenie. Aby mogło się spełnić nie wolno drugi raz tego samego dnia przez nią przejść. Pamiętajcie o tym wybierając swoje marzenia!

Wkraczając na teren starówki od razu natrafiamy na rzędy kolorowych kamieniczek. Niektóre elewacje przyozdobiono przy wykorzystaniu techniki sgraffito. Polega ona na nakładaniu kolejnych różnobarwnych powłok tynku i zeskrobywaniu ich wierzchnich warstw. W ten sposób tworzą się kolorowe, ciekawe obrazy. W oczy rzuca się także – nieco odstający od pozostałej zabudowy, lecz wciąż cieszący oko – stary ratusz. Gotyckie, murowane zabytki, to jedne z naszych ulubionych, a zarazem największe atrakcje Olsztyna.

Stare Miasto nie ucierpiało bardzo w trakcie niemieckich działań wojennych. Mimo to, dziś już niestety nie możemy oglądać większości kamieniczek, które stały tu przed wojną. Nie dotrwały do naszych czasów przez Armię Czerwoną, która niszczyła wszystko co napotkała na swojej drodze. Duża część cennych przedmiotów, pamiątek czy zabytków została zrabowana i wywieziona w głąb Rosji. Szacuje się, że całkowitemu zniszczeniu uległo wówczas aż 40-50% miasta.

To co teraz mamy okazję zobaczyć to głównie budynki z II połowy XX wieku. Przy odbudowie nie dbano o historyczne odwzorowanie zniszczonych kamienic. Tworzono je w duchu odnoszącym się do nowożytności, zrywając jednocześnie z przejawami kultury niemieckiej. Budynki zdobiono motywami historycznymi i ludowymi, w szczególności przy wykorzystaniu wspomnianej techniki sgraffita.

Zamek Kapituły Warmińskiej – Muzeum Warmii i Mazur

Mijając kolorowe kamienice oraz Targ Rybny, czyli miejsce handlowe, niegdyś zwane Targiem Świńskim, skierowaliśmy się do Zamku Kapituły Warmińskiej. Ta piękna gotycka budowla powstawała w XIV i XV wieku i służyła za ośrodek administracji dla podległych dóbr ziemskich. W średniowieczu i w czasach nowożytnych Warmia podlegała biskupom i kapitule katedralnej. W I połowie XVI wieku administratorem kapitulnym był sam Mikołaj Kopernik.

Zamek jest obecnie siedzibą Muzeum Warmii i Mazur. Na zwiedzających czekają wystawy tymczasowe oraz wystawy stałe. Wśród tych drugich najbardziej interesującą jest ta związana z Mikołajem Kopernikiem. Stworzono ją w części zamku, w której kanonik miał prawdopodobnie swój apartament.

Dzięki obserwacji dziennej wędrówki Słońca po niebie, uczonemu udało się wyznaczyć dzień równonocy wiosennej i jesiennej. To właśnie tutaj Mikołaj Kopernik rozpoczął prace nad swoim najsłynniejszym dziełem „O obrotach sfer niebieskich„.

To, że możemy wciąż podziwiać tę monumentalną gotycką budowlę (w XVIII wieku dobudowano też skrzydło barokowe) zawdzięczamy umiejętnościom negocjacyjnym proboszcza Bazyliki Konkatedralnej pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła – Jana Hanowskiego, któremu udało się w jakiś magiczny sposób przekonać Armię Czerwoną do oszczędzenia budowli sakralnych podczas niszczycielskiej zawieruchy jaką rozpętali w Olsztynie pod koniec II wojny światowej. U szczytu zamkowego dachu widnieje kamienny krzyż i prawdopodobnie tylko dlatego zamek nie został zdewastowany, tak jak duża część sąsiadującego śródmieścia. Rosjanie uznali go po prostu za miejsce kultu.

Zamek szczególnie urokliwie prezentuje się od strony Amifteatru im. Czesława Niemena, w którym odbywają się koncerty i inne wydarzenia kulturalne. Takie otoczenie musi dodawać tym wydarzeniom niesamowitego klimatu.

Bazylika Konkatedralna św. Jakuba Apostoła

Kolejny piękny egzemplarz gotyckiej budowli. Wieża katedry wybija się ponad inne zabytki śródmieścia i przyciąga wzrok nawet z bardziej oddalonych od centrum okolic miasta. Kościół powstał na przełomie XIV i XV wieku. Warto wejść do wnętrza, nie tylko by podziwiać zabytkowe elementy wyposażenia, ale także by zobaczyć unikatowe sklepienia. Przed Olsztynem, nie mieliśmy okazji podziwiać sklepień gwiaździstych czy sieciowych, a robią naprawdę spore wrażenie.

Dla zainteresowanych architekturą i sztuką sakralną miasto przygotowało bardzo fajny informator z zaplanowaną trasą zwiedzania. Jednymi z jej punktów są m. in. piękny Kościół garnizonowy czy Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa. Cały gotowy plan znajdziecie na tej stronie.

Warto jeszcze wspomnieć, że patronem Olsztyna jest właśnie św. Jakub Starszy – pierwszy apostoł męczennik. Jego szczątki sprowadzono z Jerozolimy do Santiago de Compostela, a jego grób jest celem znanego europejskiego szlaku pielgrzymkowego. Szlak ten wiedzie także i przez Polskę, a jeden z jego odcinków rozpoczyna się przy Wysokiej Bramie w Olsztynie.

Muzeum Gazety Olsztyńskiej

Dom Gazety Olsztyńskiej znajduje się tuż przy Targu Rybnym. Budynek jest rekonstrukcją z 1992 roku. Oryginalne wydawnictwo zostało przejęte przez hitlerowców i w celu zhańbienia jego wartości przekształcone na latryny miejskie. Następnie budynek kazano rozebrać polskim jeńcom wojennym.

Gazeta Olsztyńska była jedyną polską gazetą wydawaną na terenie Warmii, która ukazywała się nieprzerwanie od 1886 roku aż do wybuchu II wojny światowej. Jej zadaniem było promowanie polskości i zachęcania Polaków do zachowywania tożsamości narodowej. Z tego powodu wydawcy i redaktorzy gazety byli często prześladowani przez zaborcę, a po wybuchu wojny, duża część z nich została zabita lub osadzona w obozach przez hitlerowców.

Muzeum obejmuje wystawę dotyczącą historii Gazety Olsztyńskiej oraz samego Olsztyna. Możemy odnaleźć tu stare wydania gazet, pokazujące jak wyglądało życie wcześniejszych pokoleń Warmiaków. Znajdziemy tu także fascynujące historie z różnych zakątków świata oraz budzące grozę opisy przedwojennych wydarzeń, które doskonale wiemy do czego doprowadziły… Pomimo niewielkich rozmiarów muzeum, spędziliśmy w nim dość dużo czasu. Polecamy to miejsce każdej osobie, która choć trochę interesuje się historią.

Muzeum Nowoczesności

Dla osób zainteresowanych rozwojem przemysłu i techniki ciekawą atrakcją będzie wizyta w Centrum Techniki i Rozwoju Regionu „Muzeum Nowoczesności” Miejskim Ośrodku Kultury w Olsztynie. Już sam budynek muzeum jest ciekawym obiektem, gdyż mieści się w zrewitalizowanym Tartaku Raphaelsohnów – blisko centrum miasta, na terenie Parku Centralnego.

Stała wystawa muzeum prezentuje jak wyglądał Olsztyn ponad 100 lat temu i jak rozwijało się miasto przez poszczególne dekady XX wieku. Dowiemy się jak ewoluował przemysł, transport miejski, czy coś najważniejszego dla komfortu życia dużych zbiorowisk ludzkich – kanalizacja. Ciekawymi eksponatami są też stare maszyny do pisania, gramofon czy fonograf – czyli jedno z pierwszych urządzeń służących do zapisu i odtwarzania dźwięku!

Nocny spacer szlakiem wież śródmieścia

Planując zwiedzanie i wyszukując najciekawszych atrakcji Olsztyna trafiliśmy na propozycję nocnego spaceru po Starym Mieście. Prowadzi on przez kilka wspomnianych już zabytków – Wysoką Bramę, zamek i bazylikę, a także kościoły – garnizonowy, ewangelicki czy Najświętszego Serca Pana Jezusa. Celem nocnej przechadzki jest zobaczenie rozświetlonych wież wspomnianych budowli.

Wieczorem nie dotarliśmy pod Nowy Ratusz, którego wieża również zostaje podświetlona, ale akurat pod tę budowlę możemy polecić wybrać się w południe, kiedy odgrywany jest na żywo Hymn Warmiński. Autorem melodii do hymnu jest Feliks Nowowiejski, kompozytor odpowiedzialny również za skomponowanie „Roty„.

Atrakcje Olsztyna związane z Mikołajem Kopernikiem

Prawdę mówiąc nie mieliśmy pojęcia, że Mikołaj Kopernik był tak mocno związany z Olsztynem. Tymczasem nasz słynny uczony dokonał tu tak wiele, że miasto można wręcz zwiedzać szlakiem atrakcji związanych z astronomem. Oczywiście głównym punktem jest Zamek Kapituły Warmińskiej, gdzie Kopernik przez 5 lat pełnił rolę zarządcy dóbr kapituły warmińskiej. Pełniąc tę funkcję, na krużganku zamkowym wyrysował swoją słynną tablicę astronomiczną, która pozwoliła mu na obserwację pozornego ruchu Słońca po nieboskłonie. Dzięki swoim zainteresowaniom (Kopernik nie był astronomem z wykształcenia!) i licznym obserwacjom stworzył przełomowe dzieło, w którym zawarł heliocentryczną teorię wszechświata. Kanonik był także świetnym zarządcą i to dzięki jego zabiegom i dobremu przygotowaniu miasta, w 1521 roku udało się odeprzeć atak krzyżaków na mury Olsztyna.

Poza samym zamkiem, na cześć Kopernika w pobliskim parku wystawiono pomnik uczonego oraz przy ul. Zamkowej, z okazji jubileuszu 650-lecia miasta, postawiono jego rzeźbę. Największymi pomnikami poświęconymi astronomowi są jednak zdecydowanie Olsztyńskie Planetarium oraz Obserwatorium Astronomiczne.

Planetarium

Jego uroczyste otwarcie miało miejsce w 500. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Jest to drugie największe planetarium w Polsce. W jego wnętrzu można obejrzeć bardzo ciekawe pokazy astronomiczne z projekcją na wewnętrznej części kopuły budynku. My wybraliśmy się na film pt. „W poszukiwaniu ciemnej materii„ i możemy go z czystym sumieniem polecić. Wcale nie trzeba mieć specjalistycznej wiedzy, ponieważ wszystko zostanie szczegółowo i w zrozumiały sposób przedstawione podczas seansu. Planetarium to nie tylko seanse, ale też wystawa dawnych instrumentów astronomicznych, kopia Sputnika 1 (pierwszy sztuczny satelita Ziemi) czy interesujące wystawy czasowe.

Obserwatorium astronomiczne

Obserwatorium utworzono w dawnej wieży ciśnień, znajdującej się w najwyższym punkcie miasta – na wzgórzu Andrzeja. Wewnątrz wieży mieści się muzeum poświęcone historii astronomii, międzyplanetarnej geologii oraz zdobyczom techniki z zakresu obserwacji i badania kosmosu. Podczas zwiedzania towarzyszył nam przewodnik, co jest świetnym rozwiązaniem, bo dzięki temu dowiedzieliśmy się o wiele więcej niż tylko tego co zostało opisane przy każdym z eksponatów. Niesamowite jest to, że mieliśmy okazję zobaczyć tu fragmenty Marsa oraz planetoid krążących wokół Słońca, które spadły na ziemię w postaci meteorytów. Drogocennym eksponatem są też fragmenty skał prosto z Księżyca, które podarowała Polsce słynna misja Apollo 11.

Obserwatorium, jak sama nazwa wskazuje, to przede wszystkim możliwość obserwowania nieba przy użyciu nowoczesnego teleskopu. Przed pandemią można było wziąć udział w nocnych pokazach i dostrzec odległe gwiazdy, planety, a nawet galaktyki! Niestety z powodu koronawirusa obserwacje te zawieszono do odwołania. Mamy ogromną ochotę tu wrócić i wziąć udział w takiej obserwacji. Już na samą myśl o możliwości zobaczenia na własne oczy jakiejś obcej galaktyki czujemy ogromną ekscytację!

Z tarasu widokowego znajdującego się na szczycie wieży ciśnień rozpościera się widok na cały Olsztyn. Możliwość spoglądnięcia na miasto z góry to ostatni punkt zwiedzania obserwatorium.

Naturalne atrakcje Olsztyna

Olsztyn leży na terenie kilkunastu jezior, wśród lasów, z przecinającą go w centrum rzeką Łyną. Nie możemy pominąć też faktu, że Olsztyn ma największy w Europie las miejski. To ponad 1400 hektarów terenów zielonych, czyli cztery razy więcej niż nasz ukochany nowojorski Central Park! Bogactwo naturalne zostało tu doskonale wykorzystane do odpoczynku i rekreacji.

Jezioro Ukiel – Centrum Rekreacyjno-Sportowe „UKIEL”

Ukiel jest największym jeziorem Olsztyna. Sami mieliśmy okazję nocować tuż nad jego brzegiem, w malowniczo położonym Hotelu Przystań Warmia, który możemy Wam polecić jako dobrą bazę do korzystania z uroków okolicznej natury. To tu przyjemnie rozpoczynaliśmy dzień, śniadankiem z widokiem na jezioro i zadokowane przy przystani łódki.

Wokół jeziora poprowadzono trasę spacerowo-rowerową. Oprócz tego wyznaczono kąpieliska, przy których utworzono piaszczyste plaże. Na wczasowiczów czekają też boiska do gry, platformy wypoczynkowe, place zabaw, pomosty spacerowe i widokowe. Dużą atrakcją jest też wybranie się na rejs po jeziorze.

Alternatywna metoda zwiedzania śródmieścia

Olsztyn zdecydowanie zachęca do aktywnego spędzania czasu. Spacery, wycieczki rowerowe, rejsy i inne sporty wodne. Bardzo ciekawą alternatywą dla zwykłego zwiedzania Starego Miasta jest podziwianie go z poziomu rzeki Łyny. Dzięki temu, że najdłuższa rzeka Warmii i Mazur wije się tuż przy najcenniejszych zabytkach Olsztyna, m.in. przy murach zamkowych, można zafundować sobie świetną wycieczkę, która będzie zawierała nie tylko walor widokowy, ale też zdrowotny – w końcu sport to zdrowie! Nam niestety nie było dane podziwiać śródmieścia z kajaku, ale Wam tę opcję serdecznie polecamy. Wycieczkę można rozpocząć np. w Parku Centralnym i skończyć przy elektrowni wodnej, a sam spływ można urozmaicić także wycieczką rowerową po Łynostradzie, czyli najpopularniejszej trasie rowerowej biegnącej wzdłuż rzeki.

Park Podzamcze i Park Centralny

Fontanny, pełno zieleni, zabytki na wciągnięcie ręki i alejki spacerowe ciągnące się wzdłuż Łyny. Tak w skrócie można opisać Park Podzamcze, który jest obowiązkowym miejscem do pospacerowania w trakcie zwiedzania Olsztyna. Przechodziliśmy nim kilkukrotnie uznając, że pomiędzy dwoma punktami przyjemniej będzie przedostać się jego alejkami niż zwykłymi ulicami. Bardzo to sobie chwaliliśmy. 🙂

Co prawda miastem partnerskim Olsztyna nie jest Nowy Jork, ale stolica Warmii również ma swój Park Centralny. To duży, bardzo spokojny park z licznymi ławeczkami czy nawet altanami. Najciekawszą instalacją na jego terenie jest fontanna „Układ Słoneczny”. Umieszczono w niej pięć półkul mających imitować planety, które były znane ludzkości za czasów Kopernika. To kolejny astronomiczny akcent na mapie miasta.

Gastronomiczne atrakcje Olsztyna

Wśród wszystkich atrakcji Olsztyna, na naszą listę wpisaliśmy oczywiście także poznanie lokalnych smaków. Krótki research w Internecie i już wiedzieliśmy, że nasze kroki skierujemy do restauracji Cudne Manowce. Skosztowaliśmy tam karmuszki – mazurskiej zupy gulaszowej oraz nietypowych pierogów z mięsem wołowym o wdzięcznej i dźwięcznej nazwie – dzyndzałki. Obie potrawy przypadły nam do gustu, więc te opcje w menu z przyjemnością Wam polecamy.

W Olsztynie można spróbować wielu kuchni z całego świata. Poza warmińskimi smakami, próbowaliśmy także kuchni czeskiej w Česká Hospoda. Bardzo dobra restauracja, duże porcje i dobre czeskie piwo. Tu z karty możemy Wam śmiało polecić bramboraka oraz rumcajsowe kulki.

Dla słodkolubnych obowiązkowy będzie marsz do kawiarni Moja, gdyż właśnie tam znajdą cudowne ciasta i desery oraz naprawdę bardzo smaczną kawę. Z kolei w lodziarni Kroczek Lody Naturalne, która znajduje się tuż nieopodal, zjecie bardzo dobre lody. Polecamy szczególnie pistacjowe!

Warmia obfituje w liczne browary rzemieślnicze. Sztuka warzenie piwa jest nieodłącznym elementem tego regionu. Zwiedzanie jednego z tutejszych browarów to atrakcja sama w sobie, a co dopiero gdy zostanie jeszcze zwieńczona degustacją. My na spróbowanie różnych, lokalnych odmian tego złotego trunku wybraliśmy Browar Warmia. Położony tuż przy zamku, pięknie wkomponowany w krajobraz zakola Łyny, był naszym pierwszym wyborem z powodu bliskiej odległości od noclegu. Jakże trafionym! Na miejscu każdy może zamówić deskę degustacyjną, złożoną z sześciu odmian piw.

Atrakcje Olsztyna – podsumowanie

Wizytę w stolicy województwa warmińsko-mazurskiego zaliczamy do bardzo udanych. W mieście spędziliśmy pełne dwa dni i czujemy, że spokojnie moglibyśmy tu wrócić i zostać dwukrotnie dłużej, a wciąż nie bylibyśmy znudzeni. Wszystko dzięki niesamowitemu zapleczu bogactw naturalnych tego miasta. Miasto i natura – w większości przypadków, to oksymoron. W Olsztynie jest zupełnie inaczej. Po zwiedzeniu starówki, rozpaleniu ciekawości świata w Planetarium i Obserwatorium, pozostaje cała gama atrakcji związanych z jeziorami, rzeką i lasem, które prezentują się szczególnie pięknie w ciepłych barwach jesieni.

Czy znacie inne miasta w Polsce, które byłyby tak przepełnione zarówno walorami historycznymi, jak i przyrodniczymi? 🙂

Nasz wyjazd został zrealizowany w ramach współpracy z Warmińsko-Mazurską Regionalną Organizacją Turystyczną oraz Miastem Olsztyn. Dziękujemy za zaproszenie!